به بهانه روز جهانی بریل
ساخت جهانی لبریز از امید و آگاهی برای نابینایان با ۶ نقطه کوچک
به گزارش ابرنت، بریل در سال ۱۸۲۴ توسط لوئی بریل، یک نوجوان نابینای فرانسوی که تنها ۱۵ سال داشت، با الهام از یک سیستم ارتباطی به نام «نوشتار شبانه» که برای سربازان طراحی شده بود تا در تاریکی پیام های خویش را بخوانند، توسعه یافت و امروزه به استاندارد جهانی برای آموزش و ارتباط نابینایان تبدیل گشته است و با نامگذاری روزی به نام وی تلاش می شود تا فرصت های برابر برای پیشرفت آگاهی و دانش برای نابینایان ایجاد شود.
به گزارش ابرنت به نقل از ایسنا، در دنیایی که واژه ها از صفحه های کتاب به چشم ها جاری می شوند، برای میلیونها نفر لمس خطوط برجسته بر کاغذ، پلی به طرف دانش، هنر و ارتباط است. روز جهانی بریل، یادآور این معجزه ساده، اما پرقدرت است که چگونه ۶ نقطه کوچک می توانند جهانی از امید و آگاهی را برای نابینایان بسازند. آیا تابحال فکر کرده اید که این لمس جادویی چگونه دریچه ای به طرف زندگی برای بسیاری گشوده است؟
هر ساله در تاریخ ۴ ژانویه (۱۵ دی)، روز جهانی بریل به عنوان نماد توانمندی و خودآگاهی افراد نابینا و کم بینا در سطح جهانی جشن گرفته می شود. این روز که خصوصاً برای بزرگداشت اختراع این سیستم نوشتاری توسط لوئی بریل، نابینای فرانسوی، نامگذاری شده، فرصتی است تا توجه جهانیان به اهمیت دسترسی به اطلاعات برای افراد نابینا جلب شود و بر لزوم تسهیل استفاده از این زبان در جوامع مختلف تاکید شود.
بریل در سال ۱۸۲۴ توسط لوئی بریل، یک نوجوان نابینا از فرانسه، اختراع شد. وی در آن زمان تنها ۱۵ سال داشت. لوئی بریل با الهام از یک سیستم ارتباطی به نام «نوشتار شبانه» که برای سربازان طراحی شده بود تا در تاریکی پیام های خودرا بخوانند، این سیستم را توسعه داد و به گونه ای ساده و کارآمد برای نابینایان تبدیل کرد. سیستم بریل به تدریج به استاندارد جهانی برای آموزش و ارتباط نابینایان تبدیل شد.
روز جهانی بریل نه فقط یادآور اختراع یک سیستم نوشتاری ساده و مؤثر برای نابینایان است، بلکه فرصتی برای تأمل در مورد حقوق انسانی و دسترسی برابر به اطلاعات برای تمامی افراد است. این روز به ما یادآوری می کند که نابرابری ها در حوزه آموزش و دسترسی به اطلاعات هنوز هم وجود دارند و برای حل این چالش ها، نیازمند همکاری و تلاش مستمر هستیم.
تاریخچه و اختراع سیستم بریل
سیستم بریل توسط لوئی بریل، نابینای فرانسوی، در اوایل قرن نوزدهم میلادی اختراع شد. لوئی بریل که خود از ۳ سالگی گرفتار نابینایی شد، در سن ۱۵ سالگی سیستم نوشتاری و خواندنی را طراحی کرد که برای نخستین بار به نابینایان این امکان را داد که مستقل از سایر افراد، اطلاعات را بخوانند و بنویسند.
سیستم بریل که از ۶ نقطه برجسته چیده شده در قالب ترکیب های مختلف تشکیل شده، برای افراد نابینا بطور ویژه طراحی شده است تا بتوانند با بهره گیری از لمس، کلمات و حروف را درک کنند. هر علامت بریل می تواند نمایانگر یک حرف، عدد، علامت نگارشی یا حتی نماد علمی باشد.
روز جهانی بریل بمنظور آگاهی بخشی بیشتر نسبت به حقوق افراد نابینا در دسترسی به اطلاعات و امکانات آموزشی انجام می شود. این روز خصوصاً در دنیای امروز که تکنولوژی های مختلف بطور فزاینده ای درحال گسترش هستند، فرصتی برای ارتقای کیفیت زندگی افراد نابینا بوسیله ابزارهایی مانند کتاب های بریل، دستگاه های صفحه خوان و اپلیکیشن های مخصوص است.
در صورتیکه سیستم بریل نقش بسیار مهمی در آموزش و توانمندسازی افراد نابینا داشته است، هنوز در خیلی از کشورها و جوامع، دسترسی به منابع بریل محدود و یا حتی ناموجود است. به همین دلیل، روز جهانی بریل به عنوان یک حرکت جهانی برای ترویج دسترسی عادلانه به این سیستم نوشتاری و افزایش آگاهی عمومی از اهمیت آن شمرده می شود.
در سالهای اخیر، با پیشرفت فناوری های دیجیتال، ابزارهای جدیدی مانند تلفن های هوشمند و تبلت ها نیز برای نابینایان تولید شده اند که می توانند بطور همزمان با بهره گیری از تکنولوژی صوتی و صفحه نمایش های لمسی بریل، تجربه بهتری از دسترسی به اطلاعات و ارتباطات فراهم آورند. خیلی از کتابخانه ها و سازمان های آموزشی، دسترسی به متون بریل را بوسیله سیستم های دیجیتال بهبود بخشیده اند و در تلاش ا هستند تا آنرا به زبان های مختلف گسترش دهند.
با این وجود، هنوز در خیلی از جوامع مشکلاتی وجود دارد که مانع از دستیابی آسان به منابع بریل برای افراد نابینا می شود. این مشکلات شامل کمبود کتاب های بریل، عدم دسترسی به فناوری های پیشرفته و همین طور فقدان آموزش های ویژه جهت استفاده از سیستم های بریل در بعضی کشورها است.
باتوجه به اهمیت بیش از پیش دسترسی به اطلاعات برای تمامی اقشار جامعه، انتظار می رود که کشورهای مختلف قدمهای بیشتری برای تسهیل دسترسی نابینایان به منابع آموزشی و اطلاعاتی بردارند. تقویت آموزش های بریل در مدارس، تسهیل استفاده از تکنولوژی های کمکی و ترویج فرهنگ استفاده از این سیستم نوشتاری در تمام عرصه های زندگی می تواند به بهبود شرایط زندگی افراد نابینا و کم بینا کمک نماید.
در این راستا، نهادهای بین المللی و ملی می توانند با هم افزایی و همکاری بیشتر، به ایجاد بستری یکپارچه برای آموزش و دسترسی به منابع بریل در سرتاسر جهان کمک کنند. تنها با کوشش های جمعی است که می توانیم به ایجاد جامعه ای فراگیر و برابر برای تمامی افراد با توانمندی های مختلف نزدیک تر شویم.
حالا توسعه هوش مصنوعی (AI)، این فناوری را به ابزاری قدرتمند برای تسهیل زندگی نابینایان تبدیل نموده و دسترسی آنها به دانش، استقلال و ارتباطات را بهبود بخشیده است. تعدادی از راهکارهای برجسته ای که AI ارایه داده عبارتند از:
ابزارهای شناسایی اشیاء و محیط
اپلیکیشن های موبایلی: برنامه هایی مانند Seeing AI (مایکروسافت) و Be My Eyes با بهره گیری از هوش مصنوعی و دوربین گوشی، اشیاء، متن ها، افراد و حتی حالت چهره را تشخیص داده و بصورت صوتی توصیف می کنند.
عینک های هوشمند: دستگاه هایی مانند Envision Glasses می توانند متن ها و محیط اطراف را تحلیل کرده و اطلاعات را در زمان واقعی منتقل کنند.
ترجمه و تبدیل متن به گفتار
فناوری OCR (تشخیص کاراکتر نوری) با بهره گیری از هوش مصنوعی می تواند متن های چاپی یا دیجیتال را اسکن کرده و به گفتار تبدیل کند. این امکان خواندن کتاب ها، اسناد و تابلوهای عمومی را برای نابینایان فراهم نموده است.
تشخیص و توضیح تصاویر
AI می تواند تصاویر را تحلیل کرده و توضیحی صوتی از محتوای تصویر عرضه نماید. این خاصیت در پلت فرم های اجتماعی مانند Facebook و Instagram برای کاربران نابینا دردسترس است.
مسیریابی و ناوبری هوشمند
سیستم های مجهز به AI مانند Aira، با بهره گیری از GPS و تشخیص محیط، کاربران را در مسیریابی در محلهای ناشناخته یاری می کنند. همین طور الگوریتم های AI در دستگاه های کمک کننده حرکتی (مانند عصاهای هوشمند) برای تشخیص موانع و ارائه مسیر امن کاربرد دارند.
آموزش و خواندن بریل دیجیتال
دستگاه های بریل الکترونیکی مجهز به AI، مانند Dot Watch، به نابینایان امکان خواندن بریل را در زمان واقعی و بوسیله اتصال به دستگاه های هوشمند می دهند.
تشخیص صدا و فرمان صوتی
دستیارهای مجازی مانند Google Assistant، Siri و Alexa به نابینایان اجازه می دهند تا بوسیله صدا دستورات خودرا اجرا کنند و به اطلاعات مورد نیاز دسترسی داشته باشند.
ارتباط بوسیله هوش مصنوعی گفتگو
چت بات ها و برنامه های مجهز به NLP (پردازش زبان طبیعی) می توانند اطلاعات را بصورت قابل فهم و صوتی به نابینایان عرضه کنند و به سؤالات آنها پاسخ دهند.
توسعه فناوری های خواندن برای نابینایان
در سالهای اخیر، حوزه نابینایان و کم بینایان در ایران با توسعه محصولات و تکنولوژی های جدید در حوزه فناوری های کمکی، شاهد پیشرفت های شایان توجهی بوده است. این محصولات، عمدتا بمنظور بهبود کیفیت زندگی، دسترسی به اطلاعات و تسهیل ارتباطات برای افراد نابینا و کم بینا طراحی شده اند. در این راستا، شرکت های دانش بنیان ایرانی توانسته اند با بهره بردن از تکنولوژی های پیشرفته، محصولاتی را تولید کنند که به نابینایان در حوزه های مختلف همچون آموزش، دسترسی به اطلاعات، تحرک و ارتباطات کمک می نماید.
بریل دیجیتال
یکی از پیشرفته ترین فناوری هایی که در ایران برای نابینایان تولید شده، دستگاه های صفحه خوان بریل دیجیتال است. این دستگاهها امکان خواندن متون بریل بصورت الکترونیکی را برای نابینایان فراهم می کنند. شرکت های دانش بنیان در ایران با تولید این نوع دستگاهها، به نابینایان این امکان را می دهند که از کتاب های الکترونیکی و متون دیجیتال بهره گیرند.
این محصولات به طور معمول با اتصال به دستگاه های هوشمند مانند گوشی موبایل و کامپیوتر قابل استفاده هستند و می توانند متن های موجود در صفحات وب، فایل های پی دی اف و اسناد مختلف را به بریل تبدیل کنند.
تبلت و گوشی هوشمند بریل
شرکت های ایرانی در حوزه تولید تبلت ها و گوشیهای هوشمند ویژه نابینایان نیز پیشرفت هایی داشته اند. این دستگاهها به طور معمول با صفحه نمایش های بریل تعبیه شده و سیستم عامل های مخصوص نابینایان عرضه می شوند. این محصولات به کاربران این امکان را می دهند که با بهره گیری از لمس صفحه نمایش، اطلاعات مختلف را بصورت بریل دریافت کرده و از آنها بهره برداری کنند.
نرم افزارهای آموزشی ویژه نابینایان
علاوه بر سخت افزار، نرم افزارهای مختلفی نیز در ایران برای مساعدت با نابینایان طراحی شده اند. این نرم افزارها شامل برنامه های آموزشی ویژه برای یادگیری زبان های مختلف، ریاضی، علوم و حتی موسیقی هستند. به عنوان مثال، نرم افزارهایی برای آموزش سیستم بریل و کمک به یادگیری این سیستم نوشتاری طراحی شده اند. همین طور اپلیکیشن های صوتی و صفحه خوان های فارسی زبان نیز در دسترس نابینایان قرار گرفته است که به آنها کمک می نماید تا بتوانند از اینترنت، کتاب ها و اسناد دیجیتال به آسانی بهره گیرند.
سیستم ناوبری ویژه نابینایان
یکی از محصولات جدیدی که در ایران توسعه یافته، سیستم های ناوبری برای نابینایان است. این سیستم ها به نابینایان کمک می کنند تا در فضاهای شهری و محیط های داخلی (مانند بیمارستان ها، فرودگاه ها، ایستگاه های مترو و غیره) به آسانی حرکت کنند. این سیستم ها به طور معمول با بهره گیری از فناوری های GPS و سنسورهای مختلف طراحی می شوند و اطلاعات صوتی به فرد نابینا می دهند تا جهت یابی و تحرک او تسهیل شود.
دستگاه چاپ بریل
تعدادی از شرکت های دانش بنیان ایرانی، دستگاه های چاپ بریل را ساخته اند که به مراکز آموزشی و کتابخانه ها این امکان را می دهند که متون و کتاب ها را به زبان بریل، تبدیل و چاپ کنند. این دستگاهها به طور معمول از فناوری های پیشرفته ای استفاده می نمایند که به نابینایان کمک می نماید تا به آسانی از منابع آموزشی بهره گیرند.
سیستم ترجمه متن به گفتار
دستگاه هایی که متون مختلف را به گفتار تبدیل می کنند، برای نابینایان بسیار مفید هستند. این دستگاهها خصوصاً در کارهای روزمره و شغلی کمک کننده هستند و به افراد نابینا این امکان را می دهند که متون نوشته شده را به آسانی گوش دهند و از آنها بهره گیرند.
سیستم های آموزش زبان اشاره و دیگر فناوری های کمکی
تعدادی از شرکت های دانش بنیان ایرانی درحال توسعه سیستم های آموزشی ویژه برای یادگیری زبان اشاره هستند که می تواند به نابینایان و ناشنوایان کمک نماید تا در ارتباطات خود از این فنآوری بهره مند شوند.
چالش ها و آینده محصولات دانش بنیان برای نابینایان در ایران
با وجود پیشرفت های خوبی که در حوزه فناوری های کمکی برای نابینایان در ایران حاصل شده، هنوز چالش هایی دراین خصوص وجود دارد. یکی از بزرگ ترین مشکلات، کمبود منابع و کتاب های بریل خصوصاً در حوزه های تخصصی است. علاوه بر این، قیمت بالای تعدادی از این دستگاهها و فناوری ها می تواند برای خیلی از خانواده های نابینا خصوصاً در مناطق کمتر برخوردار، مانع استفاده از آنها شود.
اما باتوجه به رشد صنعت فناوری اطلاعات در ایران و گسترش شرکت های دانش بنیان، امیدواری ها برای حل این مشکلات وجود دارد. خصوصاً در سالهای اخیر، حمایت های دولتی از شرکت های دانش بنیان و ارائه تسهیلات مالی برای توسعه محصولات فناوری می تواند به گسترش دسترسی به این محصولات در بین افراد نابینا و کم بینا کمک نماید.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب