تیکا و مهندسی نفوذ ترکیه در قفقاز مدلی از دیپلماسی توسعه ای
به گزارش ابرنت، به قول محقق اندیشکده سیاست پژوهشی، تیکا، بازوی دیپلماسی توسعه ای ترکیه، با اجرای صدها پروژه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در آذربایجان و سایر کشورهای منطقه، نقش کلیدی در گسترش نفوذ آنکارا ایفا می کند.
پوریا لوایی، عضو اندیشکده سیاست پژوهی کاربردی سحاب در گفتگو با ایسنا، اظهار داشت: آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه (تیکا)، که زیرمجموعه وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه است، بعنوان ابزاری کلیدی برای توسعه نفوذ سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در سطح بین المللی عمل می کند.
وی افزود: این آژانس در سال ۱۹۹۲، به دنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و با هدف افزایش نفوذ ترکیه در کشورهای تازه استقلال یافته آسیای مرکزی و قفقاز تأسیس شد. مأموریت اصلی این نهاد، پیاده سازی برنامه های راهبردی در زمینه های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در منطقه است. به سبب اشتراکات تاریخی، فرهنگی و زبانی، جمهوری آذربایجان به سرعت در اولویت تیکا قرار گرفت؛ به صورتی که دفتر این سازمان در سال ۱۹۹۳ در باکو راه اندازی شد و تاکنون بیشتر از ۱۲۰۰ پروژه در این کشور اجرا گردیده است.
لوایی اظهار نمود: تیکا در حوزه اقتصادی جمهوری آذربایجان فعالیتهای گسترده ای را به انجام رسانده است که همچون آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش بهره وری کشت پنبه: تیکا برنامه هایی را جهت آموزش کشاورزان و تأمین تجهیزات پیشرفته جهت بهبود کیفیت و کمیت محصولات پنبه ای اجرا نموده است. این اقدامات به افزایش بهره وری در قسمت کشاورزی و ارتقاء سطح تولید کمک کرده است.
پشتیبانی از زنبورداران آذربایجانی: از سال ۲۰۰۸، تیکا با تشکیل یک کارخانه بسته بندی عسل و تولید محصولات مرتبط، زمینه رشد زنبورداری را فراهم آورده است. در دوره زمانی ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ هم با تأمین مواد اولیه لازم، به توسعه کلنی های زنبور عسل کمک شده است.
در کنار فعالیتهای اقتصادی، تیکا به بهبود زیرساخت های اجتماعی و خدمات عمومی در جمهوری آذربایجان هم توجه ویژه ای داشته است:
برگزاری دوره های آموزشی بهداشتی: بعنوان مثال، در ژانویه ۲۰۲۵، تیکا بهمراه انجمن مدیریت واحدهای پزشکی منطقه ای آذربایجان (TABIB)، برنامه «آموزش مدیریت ترومای چشم» را برای پزشکان شهر های باکو، شاماخی و گنجه برگزار کرد؛ این دوره آموزشی تاکنون منجر به صدور گواهینامه برای ۲۵ چشم پزشک آذربایجانی در باکو گردیده است.
اجرای پروژه های آب رسانی: در بازه زمانی ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷، تیکا با حفر ۷ حلقه چاه، ساخت مخازن و ایجاد شبکه های آب رسانی در پنج منطقه (گنجه، شکر، شکی، خاچماز و آقا شاخه) دسترسی ۳۵۰۰ نفر به آب شرب سالم را ممکن ساخت.
تیکا همینطور در زمینه فرهنگی فعالیتهای گوناگونی داشته است که شامل موارد زیر می شود:
مرمت و بازسازی آثار تاریخی: این نهاد با تمرکز بر آثار تاریخی دوران عثمانی، مبادرت به بازسازی و مرمت بناهای قدیمی نموده است.
برگزاری رویدادها و تبادلات فرهنگی: تیکا در حوزه فرهنگی از راه برگزاری رویدادهای مشترک و تبادل دانشجو و استاد بین دانشگاه های ترکیه و آذربایجان، توزیع ۳۰ هزار جلد کتاب به دانش آموزان و همینطور بازسازی مدارس مهاجران قره باغی در باکو، گامهای مهمی برداشته است.
تأثیر کلی بر نفوذ ترکیه
اجرای این پروژه های مختلف در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، سبب تقویت نفوذ ترکیه در جمهوری آذربایجان شده است. فعالیتهای تیکا علاوه بر بهبود وضعیت زندگی در آذربایجان، باعث افزایش محبوبیت ترکیه در بین مردم این کشور شده و همکاریهای اقتصادی و تجاری بین دو کشور را تقویت نموده است. بعنوان نمونه، در سال ۲۰۲۲ ترکیه بعنوان دومین شریک تجاری آذربایجان شناخته شد و در سال ۲۰۲۳، حجم تجارت دو جانبه با افزایش ۳۱ درصدی به حدود ۷۶۵ میلیارد دلار رسید.
به صورت کلی، تیکا با استفاده از ابزارهای قدرت نرم و دیپلماسی توسعه ای، اهمیت بالای ی در پیشبرد اهداف سیاست خارجی ترکیه ایفا می کند. پروژه های متنوع این نهاد در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نه تنها به بهبود وضعیت آذربایجان کمک کرده بلکه باعث افزایش نفوذ و تقویت روابط دوجانبه میان ترکیه و جمهوری آذربایجان شده است. تجربیات موفق تیکا، الگویی موثر برای سایر کشورهایی به حساب می آید که به دنبال توسعه تعاملات اقتصادی و اجتماعی در شرایط پیچیده سیاسی و اقتصادی هستند.
فعالیت تیکا در پاکستان
وی به بیان فعالیت آزانس تیکا در پاکستان اشاره نمود و اظهار داشت: پاکستان به سبب موقعیت ژئوپلیتیک، نزدیکی فکری با حزب عدالت و توسعه، توانمندی نظامی (به ویژه در زمینه سلاح اتمی) و جمعیت بزرگ (حدود ۲۵۰ میلیون نفر) برای ترکیه اهمیت ویژه ای دارد. ازاین رو، ترکیه با استفاده از نفوذ نرم از راه تیکا، به دنبال حفظ منافع و نفوذ خود در پاکستان بعنوان بخشی از استراتژی ارتقاء جایگاه رهبری خود در بین کشورهای اسلامی است.
لوایی افزود: به نقل از آناتولی بر مبنای بیانیه کتبی تیکا، مراسم تحویل ۱۵۰۰ بسته غذایی تهیه شده توسط تیکا به سازمان ملی کمک رسانی پاکستان بیت المال (PBM) برای توزیع بین خانواده های نیازمند در شهر های راولپندی و مریدکه از ایالت پنجاب و شهرک اوگی از ایالت خیبر پختونخوا، برگزار شد.
همکاری تیکا با کشور اربکستان
این محقق اندیشکده سیاست پژوهشی افزود: علاوه بر آن آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه (تیکا) در ماه رمضان به ۲ هزار خانواده نیازمند در ازبکستان کمک غذایی رساند. این کمک ها شامل ۱۵۰۰ بسته مواد غذایی برای صندوق وقف مسلمانان ازبکستان و ۵۰۰ بسته برای مرکز فرهنگی ترک های مسختی در این کشور بود.
وی ادامه داد: علی رضا تزجان، هماهنگ کننده برنامه تیکا در تاشکند، بیان داشت که بیشتر از ۴۱ تن مواد غذایی بین نیازمندان توزیع شده است. این بسته ها از راه صندوق وقف و مرکز فرهنگی ملی ترکیه به دست خانواده ها می رسد. بسته های کمکی شامل محصولاتی مانند آرد، روغن آفتابگردان، برنج، ماکارونی، چای، شکر، ماش، گندم سیاه، خرما و صابون است و این بسته های کمکی از راه صندوق بنیاد و مرکز فرهنگی ملی ترکیه به نیازمندان در نقاط مختلف کشور تحویل داده می شود.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب